Առավոտյան աչքերս բացելուց հետո կատարում եմ այս  վարժությունները եւ փրկվում կաթվածից։ Դուք նույնպես կատարեք,  ձեզ մոտ էլ երբեք կաթված-ինսուլտ չի առաջանա: 

Կաթվածը աշխարհում մահվան և հաշմանդամության ամենատարածված պատճառներից մեկն է։ ԱՀԿ-ի տվյալներով՝ ամեն տարի ավելի քան 15 միլիոն մարդ կաթված է ստանում, և մոտ 5 միլիոնը հաշմանդամ է դառնում։ Բայց հատկապես կարևոր է, որ կաթվածների մինչև 70%-ը տեղի է ունենում առավոտյան։ Ինչո՞ւ է դա այդպես։ Եվ կարո՞ղ է այն կանխվել։

Շատերը կարծում են, որ կաթվածը պատահականություն է, անկանխատեսելի իրադարձություն։ Իրականում, այն հաճախ մեր սովորությունների հետևանք է, հատկապես առավոտյան։ Հենց այն, թե ինչպես ենք արթնանում, վեր կենում, ինչ ենք անում օրվա առաջին 15-30 րոպեների ընթացքում, կարող է կամ առաջացնել ինսուլտ, կամ դառնալ մեր պաշտպանությունը։

Ինչու՞ է առավոտը ուղեղի համար ամենավտանգավոր ժամանակը

Ո՞ր 5 սխալն են մեծացնում կաթվածի ռիսկը արթնանալուց անմիջապես հետո։

Ի՞նչ առավոտյան արձանագրություն է օգտագործում 93-ամյա բժիշկը՝ առանց դեղահաբերի ակտիվ մնալու համար։

Ի՞նչ կարող եք անել վաղը առավոտյան՝ ձեզ և ձեր սիրելիներին պաշտպանելու համար։

Շատ պատմություններ նույնն են հնչում՝ նա գնաց զուգարան և ընկավ, կամ՝ արթնացավ և կորցրեց գիտակցությունը։ Այս դեպքերը վախեցնող են իրենց հանկարծակիությամբ, բայց ֆիզիոլոգիան ամեն ինչ շատ տրամաբանորեն է բացատրում։

Ֆիզիոլոգիական պրոցեսները

*Գիշերվանից հետո խիտ արյուն՝ քնած ժամանակ մարմինը կորցնում է հեղուկ, արյունը դառնում է մածուցիկ։

*Կորտիզոլի՝ սթրեսի հորմոնի կտրուկ արտազատումը բարձրացնում է արյան ճնշումը։

*Սրտի արագ զարկերակ՝ անցում հանգստի վիճակից ակտիվության։

*Ջրազրկում. 6-8 ժամ առանց ջրի անցկացնելուց հետո արյան անոթները կորցնում են առաձգականությունը։

*Ճնշման անկում՝ հատկապես հիպերտոնիկ հիվանդների և տարեցների մոտ։

Ռիսկերը

*Մահճակալից վեր կենալու պահին՝  գլխապտույտ → ուշագնացություն → կաթված։

*Զուգարանում լարվածություն → ճնշման հանկարծակի բարձրացում → արյունահոսություն։

*Սառը ցնցուղ → ուղեղի անոթների սպազմ։

*Սուրճ դատարկ ստամոքսին → ճնշման կտրուկ աճ + ջրազրկում + սրտի վրա ծանրաբեռնվածություն։

§Ðակաինսուլտային առավոտ¦ 93-ամյա բժշկից

Հինգ քայլ ուղեղը պաշտպանելու համար

Պավել Նիկոլաևիչը, ավելի քան 60 տարվա փորձ ունեցող բժիշկ, վերապրել է երկու միկրոինսուլտ: Այժմ նա 93 տարեկան է, անընդհատ դեղորայք չի ընդունում, պահպանում է պարզ միտք և ապրում է ակտիվ կյանքով:

Ահա նրա առավոտվա սովորույթները

Արթնացեք առանց հանկարծակի շարժումների

Պառկած անկողնում շարժեք մատները և ոտքերը, նրբորեն ձգվեք, գլուխը շրջեք: Սա ակտիվացնում է արյան հոսքը՝ առանց ճնշման կտրուկ ցատկի:

Խորը շնչեք նստած ժամանակ

Նստեք անկողնու եզրին և խորը շունչ քաշեք 5 անգամ. ներշնչեք 4 անգամ, արտաշնչեք 6 անգամ: Սա կայունացնում է սրտի ռիթմը և նրբորեն շրջում է մարմինը:

Տաք ջուր կիտրոնով

Խմեք փոքր կումերով: Սա օգնում է նոսրացնել արյունը և բարելավում է լյարդի և ստամոքս-աղիքային համակարգի աշխատանքը: Կիտրոնը վիտամին C-ի աղբյուր է:

Թեթև վարժություններ (3 րոպե)

Գլխի թեքում, պարանոցի, ձեռքերի, ոտքերի պտույտներ: Առանց ցնցումների: Գլխավորը մարմինը արթնացնելն է՝ առանց արյան անոթները ծանրաբեռնելու։

Լռություն և հարմարվողականություն

Մի՛ միացրեք հեռուստացույցը, լուրերը, մի՛ ստուգեք սուրհանդակները։ Մարմնին տվեք 20-30 րոպե հարմարվելու համար։ Այնուհետև՝ նախաճաշ և սուրճ։

Առավոտվա չորս սխալ, որոնք կյանքին սպառնացող են

*Կտրուկ վեր կենալը անկողնուց՝ հարված է ուղեղի և ողնաշարի արյան անոթներին։

*Քնելուց անմիջապես հետո սառը ցնցուղ՝ անոթային սպազմի և ճնշման անկման վտանգ։

*Սուրճ դատարկ ստամոքսին՝ ճնշման անկայունացում, ջրազրկում, սրտի վրա ծանրաբեռնվածություն։

*Ուժեղ լարվածություն՝ մեծացնում է արյունահոսությունների ռիսկը, հատկապես հիպերտոնիկ հիվանդների մոտ։

*Իրական պատմություն. Ինչպե՞ս փոխեցի առավոտվա ռեժիմս և ապրեցի առանց դեղահաբերի:

*Երկրորդ միկրոինսուլտից հետո հասկացա՝ կամ կվերականգնեմ սովորություններս, կամ վաղ կմեռնեմ։

*Սկսեցի ամենապարզ բանից՝ առավոտյան մեղմ արթնացում և ջուր։ *Այսօր ես ոչ միայն ողջ եմ, այլև ապրում եմ։ Ես կարդում եմ, քայլում և շփվում եմ ընտանիքիս հետ։

*Մի՛ հրաժարվեք դեղորայքից, եթե դրա կարիքը ունեք։ Բայց հույսը մի՛ դրեք միայն դրա վրա՝ սկսեք ինքներդ ձեզանից։

*Մահճակալից անմիջապես մի՛ ցատկեք, թողեք ձեր մարմինը արթնանա։

*Խմեք կիտրոնով տաք ջուր։

*Խորը շունչ քաշեք, թեթևակի տաքացեք։

*Սուրճը մի կողմ դրեք առնվազն կես ժամով։

*Մի՛ միացրեք լուրերը՝ մի՛ միացրեք ինքներդ ձեզ։

Եզրակացություն. կաթվածը պատահականություն չէ՝ այն ապրելակերպի հետեւանք է:

*Առավոտը միայն օրվա սկիզբը չէ, այն ձեր առողջության հիմքն է։ *Աննշան թվացող սովորությունները իրականում հիմնական ռիսկի գործոններ են։

Պավել Նիկոլաևիչը, ՌԴ վաստակավոր բժիշկ, բ.գ.դ.