ՕՐԵԳԱՆՈՆ ՈՒՆԻ ՄԱՆՐԷԱՍՊԱՆ, ՀԱԿԱՍՆԿԱՅԻՆ ԵՎ ՄԻՋԱՏԱՍՊԱՆ ՀԱՏԿՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ

Օրեգանոն առողջության և բարեկեցության համար անհրաժեշտ կենսաբանորեն ակտիվ միացությունների պահեստ է: Օր.՝ խոտաբույսերի մասերը պարունակում են մինչև 0.5% եթերային յուղ:

Բացի արոմատիկ նյութերից, հայտնաբերվել են

*կարվակոլ (պատասխանատու է համային պրոֆիլի համար, ունի մանրէասպան, հակասնկային և միջատասպան հատկություններ),

*տերպեններ (ունեն տոնուսը բարձրացնող ազդեցություն),

*թիմոլ (հակասեպտիկ), դառնություն, հակաօքսիդանտներ, ռոզմարինաթթու (բնական համեմունք) և այլն:

Համեմունքը պարունակում է նաև բազմաթիվ վիտամիններ (A, C, E, PP, B վիտամիններ), մակրո և միկրոտարրեր (հիմնականում կալիում, երկաթ, կալցիում, մագնեզիում, մանգան, ցինկ, պղինձ): 100 գ չորացրածը պարունակում է ընդամենը 265 կկալ, բայց պարունակում է կալցիումի օրական նորմայի 159%-ը և երկաթի 205%-ը:

Օգուտները. այս խոտաբույսի գրեթե բոլոր վերգետնյա մասերը (բացառությամբ սերմերի) ուտելի են: Բուժիչ հատկությունների մասին հիշատակվում է հույն Դիոսկորիդեսի աշխատություններում՝ նրա §Բուժիչ բույսեր¦ գրքում: Օրեգանոն օգտագործել են մաշկի խոցերի, մկանային սպազմերի, §սուր որովայնի¦, մրսածության և նույնիսկ օձի խայթոցների բուժման համար:

Գիտությունն ապացուցել է բույսի տոնուսավորող, ցավազրկող և հանգստացնող ազդեցությունը: Ժողովրդական բժշկության մեջ օրեգանոյով թուրմերը, թուրմերը և թեյերն օգնում են մարսողության խանգարումով, ատամի ցավի և գլխացավի, հազի,  կոկորդի ցավի դեպքում:

Վնասն ու հակացուցումներ

Հիշե՜ք. կենսաբանորեն ակտիվ միացությունների առատության պատճառով Origanum vulgare-ն չպետք է չարաշահել և պետք է սննդի մեջ օգտագործել շատ չափավոր քանակությամբ: Առավելագույն օրական ընդունումը 1 ճ. գդ. թարմ կամ 1 թ. գդ. չորացրածն է: Կան միայն 3 բացարձակ հակացուցում՝ վաղ մանկություն (մինչև 1.5 տարեկան), հղիություն և անհատական անհանդուրժողականություն (ալերգիա):

Հակացուցված է հղիներին, քանի ու հնարավոր է՝ առաջացնի պտղի վիժում, ստամոքսի բարձր թթվայնության  եւ հիպերտոնիկ հիվանդության դեպքում:

Ինչպե՞ս ճիշտ սնվել

Խոհարարները օգտագործում են խնկածաղկի տերևներն ու ծաղիկները՝ թարմ և չորացրած: Հին Եգիպտոսում և Հին Հունաստանում այս համեմունքը՝ կամֆորայի համով, սկսեցին ավելացնել մսի, ձկան և բանջարեղենի ուտեստներին, նաև գինիներին:

Ժամանակակից խոհանոցում ներառում են կասերոլների, պիցցաի, ապուրների, ձկան մեջ: Խոտաբույսի թթու համն ու բույրը ներդաշնակ են խոզապուխտի, սնկերի, թռչնամսի, լոբազգիների, կարտոֆիլի, որսամսի, ձվի, պանրի և լոլիկի հետ: Համեմունքը հարմար է բալզամիկ քացախի, գարեջրի, մարինադների, աղցանների սոուսների մեջ: Այսօր համեմունքն օգտագործում են ոչ միայն սննդի մեջ, այլև որպես բուրմունք զուգարանի օճառի և ջրի, ատամի մածուկի և շրթներկի համար:

*Օրեգանոն (Origanum vulgare) շատ օգտակար է՝ իր հակաօքսիդանտային, հակաբակտերիալ և հակաբորբոքային հատկությունների շնորհիվ։

*Օրեգանոն մեծացնում է թքի, ստամոքսահյութի, լեղու արտազատումը և բարելավում է սննդի մարսողության և ներծծման գործընթացը:

*Բուսաթերապիան խորհուրդ է տալիս օրեգանոն օգտագործել գաստրիտի, ստամոքսի խանգարման, աղիքային ատոնիայի, նաև աղիքներում չափազանց խմորման և փքվածության դեպքում:

*Հակաբակտերիալ հատկություններ. պարունակում է տարբեր նյութեր, ինչպիսիք են կարվակրոլը և թիմոլը, որոնք կարող են պայքարել բակտերիաների, սնկերի և այլ պաթոգեն միկրոօրգանիզմների դեմ։

*Բույսը հակաօքսիդանտների  լավ աղբյուր է, որոնք օգնում են չեզոքացնել ազատ ռադիկալները օրգանիզմում, ինչը կարող է նվազեցնել քրոնիկ հիվանդությունների ռիսկը և վաղաժամ ծերացումը։

*Հակաբորբոքային հատկություններ. օգնում է նվազեցնել օրգանիզմում բորբոքման մակարդակը, օր.՝ արթրիտը։

*Հաստատուն ստամոքսային խանգարումների դեպքում օրեգանոն կարող է օգնել վերացնել մարսողական խնդիրները՝ ստամոքսի ցավը կամ գազերը՝ շնորհիվ իր կարմինատիվ ազդեցությունների՝ բարելավելով մարսողական գործընթացը։

*Ակտիվացնում է իմունային համակարգը։ Իր բարձր C վիտամինի պարունակության շնորհիվ կարող է օգնել ուժեղացնել մարմնի պաշտպանության համակարգը և բարելավել իմունային պատասխանը։

*Շնչառական խնդիրների դեպքում օգտագործում են հազը, բրոնխիտը, ասթման բուժմելու համար, քանի որ ունի արտանետող ազդեցություն և օգնում է մաքրել շնչուղիները։

*Կարգավորում է խոլեսթերինն ու արատագենը։ Մի քանի հետազոտություններ ցույց են տվել, որ օրեգանոն կարող է օգնել նվազեցնել վատ խոլեսթերինի (LDL) մակարդակը և կարգավորել բարձր արյան ճնշումը։

Այս օգուտները ստանալու համար օրեգանոն կարելի է օգտագործել թարմ, չոր կամ էսենցիալ յուղի տեսքով, սակայն միշտ խորհուրդ է տրվում խորհրդակցել բժշկի հետ, եթե դուք ցանկանում եք այն օգտագործել բուժիչ նպատակներով: